แด่...คุณเกษม...คนดีของแผ่นดิน โดย ม.ร.ว. ปรีดิยาธร เทวกุล

          เมื่อตอนที่ผมยังเป็นเด็ก ทุกวันตอนเย็นเมื่อถึงหัวค่ำผมจะต้องไปที่เครื่อง Step-Up เพื่อเพิ่มแรงส่งไฟฟ้าไปยังหลอดไฟและเครื่องใช้ไฟฟ้าในบ้าน เพื่อให้ได้แสงสว่างเพียง

          พอและเครื่องโทรทัศน์แสดงภาพที่สว่างพอ เมื่อถึงตอนดึกก่อนนอนก็จะไปทำการ StepDown เราต้องทำกันอย่างนี้ทุกบ้านเพราะแรงส่งไฟฟ้าจากโรงไฟฟ้าไม่มากพอที่จะทำให้เครื่องใช้ไฟฟ้าทำงานได้เต็มความสามารถเมื่อใช้ไฟฟ้าพร้อมกันหลายๆ จุดภายในบ้าน ถ้าจะเปรียบกับสมัยนี้ก็คล้ายกับการที่ต้องมีปั๊มน้ำไว้เพิ่มแรงส่งให้น้ำที่ใช้ในบ้านไหลแรงนั่นเอง

          ต่อมาเมื่อรัฐบาลสร้างเขื่อนยันฮีพร้อมโรงไฟฟ้าซึ่งเป็นเขื่อนผลิตไฟฟ้าพลังน้ำแห่งแรกในประเทศไทยเสร็จแล้ว กำลังไฟก็มีมากพอที่จะทำให้บ้านในกรุงเทพฯ และเมืองอื่นๆ ที่สายส่งไฟไป         ถึงสว่างไสวพอสำหรับการใช้ชีวิตที่สะดวกสบายและผู้ที่รับผิดชอบสร้างโรงไฟฟ้าที่เขื่อนยันฮีก็คือคุณเกษม จาติกวณิช วิศวกรหนุ่มอายุ 30 กว่าปีซึ่งสามารถดูแลการก่อสร้างให้เสร็จได้ในระยะเวลาอันสั้น และถือว่ารวดเร็วมากเมื่อเทียบกับงานก่อสร้างสิ่งต่างๆ ในสมัยนั้น ซึ่งแต่ละอย่างใช้เวลานานเหลือเกิน

          ประโยชน์สุขที่ได้รับทำให้คนกรุงในเวลานั้นพูดถึงคุณเกษมกันอย่างชื่นชม และยิ่งชื่นชมกันมากขึ้นเมื่องานของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) ภายใต้การนำของคุณเกษมก้าวหน้าไปอย่างรวดเร็ว มีการสร้างเขื่อนผลิตไฟฟ้าพลังน้ำเพิ่มขึ้น สร้างโรงไฟฟ้าประเภทต่างๆ เพิ่มขึ้นมากมาย ซึ่งสามารถรองรับความเจริญของการพัฒนาอุตสาหกรรมได้ทันการณ์และสามารถจ่ายไฟฟ้าให้ประชาชนใช้ได้ทั่วประเทศ กฟผ.ได้รับการกล่าวขานว่าเป็นรัฐวิสาหกิจที่มีประสิทธิภาพดีที่สุด และที่สำคัญไปกว่านั้นก็คือเป็นรัฐวิสาหกิจที่ปลอดคอร์รัปชันปราศจากการโกงกินทุกชนิด

          ทั้งนี้ เพราะวัตรปฏิบัติของคุณเกษม ซึ่งเป็นคนสมถะ ซื่อตรงยิ่งกว่าไม้บรรทัด และควบคุมดูแลไม่ให้มีการโกงกินอย่างเอาเป็นเอาตาย จนสามารถสร้างวัฒนธรรมองค์กรในเรื่องนี้ได้สำเร็จ คน กฟผ. รุ่นหลังๆ ก็ยังรักษาวัฒนธรรมในเรื่องนี้ไว้ได้เป็นอย่างดี กิตติศัพท์การไม่เอาผลประโยชน์เข้าตนของคุณเกษมเป็นที่เลื่องลือ แม้กระทั่งบริษัท ล็อกซเล่ย์ ซึ่งเป็นธุรกิจของตระกูลของคุณหญิงชัชนีภรรยาของคุณเกษม ไม่เพียงแต่ไม่เคยขายของให้ กฟผ.ได้เลยเท่านั้น ไม่มีแม้กระทั่งโอกาสที่จะเข้าเสนองานหรือเสนอขายของเลยด้วยซ้ำ

          นอกจากความซื่อตรงและความสามารถในการบริหารงานที่มีประสิทธิภาพรวดเร็วเป็นระบบแล้ว คุณเกษมยังมีความสามารถในการปกครองสูงมาก มีความเป็นกันเองให้แก่ลูกน้องทุกคน พูดได้เต็มปากว่าคน กฟผ. สมัยนั้นทุกคนรักและเกรงใจคุณเกษมเป็นอย่างมากวิศวกรที่อายุใกล้กันเรียกคุณเกษมว่าพี่ทุกคนด้วยคุณเกษมปฏิบัติตนอย่างสนิทสนม แต่ทุกคนก็ให้ความเคารพและไม่เคยลามปาม ผู้ใต้บังคับบัญชาที่อายุน้อยกว่ามากถึงกับเรียกคุณเกษมว่าพ่อกันเลยในสมัยนั้น

          ความเป็นคนมีความสามารถในการบริหารให้สัมฤทธิผลได้ในระยะเวลาอันรวดเร็ว ทำให้คุณเกษมได้รับเชิญให้เข้ารับตำแหน่งสำคัญๆอีกมากมาย รวมทั้งตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรมด้วย ท่านก็ได้ริเริ่มเรื่องต่างๆ ให้แก่ประเทศชาติไว้อีกหลายเรื่อง ซึ่งผมไม่มีหน้ากระดาษพอที่จะบรรยายให้ครบถ้วนในที่นี้ ขอพูดถึงเฉพาะผลงานที่ กฟผ. ซึ่งประทับใจผมมาตั้งแต่เด็กชนิดที่ว่าผมจดจำวิธีการปกครองผู้ใต้บังคับบัญชาของคุณเกษมมาใช้ในชีวิตการทำงานของผมตลอดมา และยึดอยู่เสมอว่า "ถ้าจะให้คนอื่นเขานับถือเรา เราจะต้องทำงานให้เกิดผลได้ในระยะเวลาอันสั้น"

          คุณเกษม จาติกวณิช ได้ถึงแก่กรรมไปแล้วเมื่อวันที่ 17 ต.ค.ที่ผ่านมา ทิ้งไว้แต่คุณความดีที่ทำประโยชน์ให้แก่ประเทศชาตินานัปการ เป็นตัวอย่างของผู้มีคุณธรรมในการทำงานที่คนรุ่นหลังสามารถใช้เป็นแบบอย่างได้เป็นอย่างดีและผมก็เชื่อว่าคนที่ กฟผ. จำนวนไม่น้อยก็ยังคงยึดคุณเกษมเป็นแบบอย่างต่อไป ดังเช่นคนที่ธนาคารแห่งประเทศไทยยึดถือ ดร.ป๋วย อึ๊งภากรณ์ เป็นแบบอย่างนั่นเอง

          ด้วยความเคารพในคุณเกษม จาติกวณิชคนดีที่ผมกราบได้สนิทใจ

          ที่มา: หนังสือพิมพ์โพสต์ทูเดย์ ฉบับวันที่ 25 ต.ค.53